اختلال جنسی شایع‌ترین بیماری‌ است که یک مرد را در طول زندگی مبتلا می‌کند. از هر ۳ مرد، یک نفر در طول عمرش مبتلا به نوعی از انواع اختلال جنسی خواهد شد.

پاراکلینیک به معنای استفاده از روش‌های مختلف (روش‌های آزمایشگاهی، تصویربرداری و…) در تشخیص بیماری‌هاست؛ روش‌هایی که در تشخیص اختلالات جنسی اهمیت قابل توجهی دارند. این نوشته به نقش پاراکلینیک در تشخیص و درمان اختلالات جنسی مردانه می‌پردازد….

با این حال، متاسفانه در دوره تحصیلات یک پزشک عمومی در کشور ما تقریبا هیچ‌گونه آموزش مدونی درباره تشخیص و درمان اختلالات جنسی مردان و زنان به دانشجویان ارائه نمی‌شود و این موضوع سبب چند مشکل اساسی شده است:

۱ سیل انبوه این بیماران بدون تشخیص و درمان می‌مانند و این بیماران ممکن است تحت اقدامات پاراکلینیکی قرار گیرند که مرتبط با بیماری آنها نیست؛

۲ این بیماران ممکن است تحت درمان‌های غیرمرتبطی قرار گیرند که علاوه بر تحمیل اثرات سوءداروها، هزینه هنگفتی را نیز به بهداشت و درمان کشور وارد می‌کند.

۳ در غیاب پزشک و مراکز درمانی مختص این بیماران، متاسفانه شبکه‌های ماهواره‌ای و منابع اینترنتی جای تشخیص و درمان علمی را می‌گیرند.

قدم اول؛ شرح حال

هر مرد مبتلا به اختلال نعوظ برای تشخیص و درمان صحیح باید به متخصصی در همین زمینه مراجعه کند. در بسیاری از موارد، بیماران به علت ناآگاهی، مدت‌های مدیدی بین مطب‌ها و مراکز درمانی مختلف با پاکت‌های دارو و اقدامات پاراکلینیکی مختلف سرگردان می‌شوند.

هر مردی که از اختلال جنسی رنج می‌برد، باید به‌طور دقیق تحت بررسی قرار گیرد. اولین و مهم‌ترین قدم، اخذ شرح حال توسط پزشک متخصص در زمینه مشکلات جنسی است.

دربسیاری از موارد بعد از صحبت با بیمار متوجه می‌شویم که هیچ‌گونه مشکلی ندارد و صرفا انتظار نادرست او از خود یا اطلاعات نادرستی که توسط محیط اطراف در اختیارش گذاشته شده، باعث شده است که او فکر ‌کند بیمار است. در حقیقت، هر یک از انواع مختلف اختلالات جنسی در مردان، تعریف علمی خاص خودش را دارد و اگر فرد در چارچوب آن تعریف علمی نگنجد، بیمار نیست و باید صرفا به وی اطمینان خاطر داد. بعد از اینکه مشخص شد که واقعا مردی از یک اختلال جنسی رنج می‌برد، قدم بعدی تشخیص دقیق نوع بیماری و علت آن است تا بر اساس آنها اقدامات درمانی لازم صورت گیرد.

نقش پاراکلینیک در تشخیص اختلالات جنسی
 

متاسفانه کم نیستند مواردی که فرد مبتلا به اختلال جنسی تحت آزمایش یا تصویربرداری قرار می‌گیرد اما نیازی به آن ندارد یا برعکس، بدون اقدامات تشخیصی تحت درمان‌های مختلف قرار می‌گیرد.

در یک مرد مبتلا به اختلال جنسی، پزشک پس از اخذ شرح حال و معاینه بیمار تصمیم می‌گیرد که مناسب‌ترین روش پاراکلینیک جهت تایید بیماری کدام است. منظور این است که پزشک از اقدامات پاراکلینیک جهت تایید تشخیص خود استفاده می‌کند.

در بسیاری از موارد، همان اخذ شرح حال و معاینه بیمار، تشخیص را روشن می‌کند و نیازی به اقدامات پاراکلینیک نیست. در خیلی از موارد، لازم است که علت ایجادکننده بیماری، برطرف شود. به عنوان نمونه، در مردی که در اثر کم‌کاری غده تیرویید یا افسردگی دچار اختلال جنسی شده است، باید کم‌کاری تیرویید و افسردگی درمان شوند.

همه اینها مستلزم دانش و آگاهی کافی از تشخیص و درمان اختلالات جنسی است. متاسفانه در حال حاضر، به علت خلأ آگاهی و اطلاع‌رسانی، بعضی از شبکه‌های ماهواره‌ای از وجود این بیماری شایع در مردان، نهایت سوءاستفاده را می‌کنند. این شبکه‌ها داروها و دستگاه‌هایی را معرفی و ادعا می‌کنند که صددرصد و تضمینی مشکل فرد را حل می‌کنند.

این موضوع به هیچ‌وجه مبنای علمی ندارد. همان‌طور که قبلا متذکر شدم، تا بیماری تشخیص دقیق داده نشود، درمان آن امکان‌پذیر نیست.

ما هیچ دارو یا دستگاهی نداریم که همه انواع اختلالات جنسی را صددرصد درمان کند. به‌عنوان نمونه، درمان مردی که به علت ابتلا به بیماری دیابت دچار اختلال جنسی شده است، بسیار مشکل و در مواردی، غیرممکن است. از طرف دیگر، صرف داشتن یک بیماری مشخص، دلیل بر این نیست که مشکل فرد ناشی از آن بیماری است. به‌عنوان نمونه، یک فرد دیابتی ممکن است هم‌زمان دچار افسردگی هم شده باشد. بنابراین تشخیص دقیق و استفاده مناسب از اقدامات پاراکلینیکی، اساس برخورد صحیح با یک بیمار مبتلا به اختلال جنسی است.

روش‌های تشخیص اختلالات جنسی

گاهی رگی که به آلت تناسلی خون می‌رساند، قطع یا مسدود می‌شود. این فرد هرچقدر تحت درمان‌های دارویی مختلف قرار گیرد، بی‌فایده خواهد بود.

اگر در مرد جوانی ثابت شود که رگ آلت تناسلی قطع شده است، نیازمند جراحی عروق جهت پیوند رگ خواهد بود و جهت اثبات تشخیص باید از عروق ناحیه لگن تصویربرداری کرد.

نکته مهمی که باید متذکر شوم، اهمیت خون‌رسانی طبیعی به آلت تناسلی است. در یک مرد جهت عملکرد جنسی طبیعی، نه تنها باید خون کافی به دستگاه تناسلی برسد بلکه باید این خون واردشده به آلت تناسلی در آن به دام بیفتد و خارج نشود.

مکانیسم‌های بسیار پیچیده‌ای در آلت تناسلی مرد وجود دارند که خون وارد شده به آن را به دام می‌اندازند. بعضی بیماری‌ها هستند که این مکانیسم‌های طبیعی را برهم می‌زنند و ما در اصطلاح به آن «نشت وریدی» می‌گوییم؛ یعنی خون واردشده به آلت تناسلی در آن به دام نمی‌افتد و خارج می‌شود. این یکی از بدترین انواع اختلال نعوظ در مردان است و درمان آن بسیار مشکل است.

تشخیص این بیماری نیازمند روش‌های رادیولوژیک به‌خصوصی است که یکی از آنها سونوگرافی داپلر است. کم نیستند مردانی که به ما مراجعه می‌کنند که سال‌ها مبتلا به ناتوانی جنسی هستند و تحت درمان‌های بسیار زیاد و بی‌فایده قرار گرفته‌اند. با اخذ شرح حال و معاینه دقیق این بیماران متوجه می‌شویم که علت ممکن است «نشت وریدی» باشد.

اینجاست که انجام اقدامات پاراکلینیک مناسب به کمک پزشک و بیمار می‌آیند و تشخیص را روشن می‌کنند. گاهی مردانی به ما مراجعه می‌کنند که از کاهش شدید «میل جنسی» نسبت به گذشته شاکی هستند.

متاسفانه در بسیاری از موارد این بیماران تحت درمان‌های دارویی اختلال نعوظ قرار می‌گیرند که هیچ فایده‌ای نداشته و فقط عوارض دارو و هزینه آن به بیمار تحمیل می‌شود. این‌گونه بیماران به احتمال زیاد دچار کم‌کاری غدد تناسلی هستند و اینجا نیز یک آزمایش خون در تشخیص و درمان بیماری، کمک‌کننده خواهد بود. گاهی در بعضی موارد جهت انجام اقدامات تشخیصی لازم است بیمار در مرکز پزشکی بستری شود. از جمله اینها یک تست کامپیوتری به نام ریجی‌اسکن است.

در این تست، یک الکترود حساس به آلت تناسلی بیمار متصل می‌شود و بیمار طبق روش جاری خود می‌خوابد. در یک مرد طبیعی در طول یک خواب شبانه ۲ تا ۳ بار حالت نعوظ اتفاق می‌افتد. این دستگاه به صورت الکترونیکی تمامی جزییات نعوظ شبانه در قسمت‌های مختلف آلت تناسلی را ثبت می‌کند و اطلاعات با ارزشی از چگونگی فرآیند نعوظ در یک مرد فراهم می‌کند.

یکی دیگر از موارد بسیار مهم، جهت عملکرد طبیعی زناشویی در مرد، سالم بودن عصب‌گیری دستگاه تناسلی است.گاهی عصب‌گیری دستگاه تناسلی ممکن است مختل شده باشد. در این موارد، جهت اثبات تشخیص باید از تست‌های مخصوصی استفاده کرد؛ از جمله آنها، تست‌هایی هستند که سرعت هدایت تحریکات از طریق اعصاب را به‌صورت کمی اندازه‌گیری می‌کنند. درصدی از بیماران مبتلا به ام‌اس دچار ناتوانی جنسی در سنین پایین می‌شوند. علت اکثر موارد در این بیماران، تخریب پیشرونده اعصاب است که با کمک تست‌های عصبی می‌توان آن را تشخیص داد.

به‌طور خلاصه، امروزه علم پزشکی همراه تجهیزات پیشرفته، امکانات بسیار زیادی را برای تشخیص و درمان اختلالات جنسی فراهم کرده است. پس نتیجه می‌گیریم که اولا مرد مبتلا به اختلال جنسی باید به پزشک متخصص در این زمینه مراجعه کند. ثانیا هیچ بیمار مبتلا به اختلال جنسی نباید بدون تشخیص باشد و ثالثا درمان هر نوع اختلال جنسی پس از روشن شدن تشخیص بیماری خواهد بود.