صدرا محقق:قديمي‌ترين اثر هنري ساخت دست بشر با 40هزار سال قدمت در ايران كشف شده است؛ در استان لرستان و در 25كيلومتري جنوب‌غربي خرم‌آباد در يك غار آهكي به نام «يافته». اين اثر هنري سنگ‌نگاره‌هايي رنگين است كنده‌شده بر ديواره اين غار. اين را محمد ناصري‌فرد متخصص نقوش صخره‌اي و نويسنده كتاب سنگ نگاره‌هاي ايران اعلام مي‌كند.

سال‌هاست بسياري بر اين باورند قديمي‌ترين آثار هنري ساخت دست بشر در غار آلتاميرا در اسپانيا، يا غارهاي شووه، كركس و ولاسكو در فرانسه است. در ديواره‌ها و سقف غارهاي آلتاميرا و ولاسكو تصاوير حيوانات نقاشي شده كه تاكنون به عنوان قديمي‌ترين آثار هنري ساخته دست بشر در جهان شناخته مي‌شدند. با اين همه اما كهن‌ترين قدمتي كه تاكنون به آثار اين غارها نسبت داده مي‌شد مربوط به 32‌هزار سال پيش است. سنگ‌نگاره‌هاي رنگين (Pictograph) كشف‌شده با قدمت 40‌هزار ساله در غار «يافته» اما همه اين معادلات را بر هم مي‌زند. محمد ناصري‌فرد متخصص نقوش صخره‌اي و نويسنده كتاب‌های «سنگ‌نگاره‌هاي ايران» و «موزه‌هاي صخره‌اي هنرهاي سنگي» در گفت‌وگويي با شرق مي‌گويد: «سنگ‌نگاره‌هاي رنگين كشف‌شده در غار«يافته» در 25 كيلومتري جنوب خرم‌آباد در استان لرستان دست‌كم متعلق به 40‌هزار سال پيش است. پروفسور مارسل اُت (Perfessor Marcel Ot)، استاد پيش از تاريخ دانشگاه ليژ در بلژيك در بازديدي كه از اين غار داشت و روي اين آثار آزمايش كربن‌سنجي و سن‌سنجي را انجام داد نيز با قاطعيت سن دقيق آنها را به 40‌هزار سال پيش مربوط دانسته است.»
اين پژوهشگر مي‌افزايد: «با توجه به همين آثار پروفسور مارسل اُت حتي معتقد است خاستگاه اوليه بشر نه مربوط به آفريقا بلكه به منطقه آسيا و به احتمال زياد به ايران
بر مي‌گردد. علاوه بر اين در رابطه با ديگر آثار تاريخي كه گفته مي‌شود قدمتي بيشتر از سنگ‌نگاره‌هاي غار «يافته» دارند همه مبتني بر گمانه‌زني و نظريه‌هاي تاييد نشده است، اما با توجه به اينكه رنگين‌نگاره‌هاي غار «يافته» همچنان موجود هستند شرايط براي گروه‌هاي دانشگاهي از هر جاي دنيا فراهم است كه روي آنها آزمايش سن‌سنجي انجام دهند.»بر اساس گفته‌هاي اين محقق، غار «يافته» و ديگر غارهاي تاريخي در لرستان مانند غار ميرملاس سنگ نگاره‌هايي مربوط به 12‌هزار سال پيش را در خود دارند. نخستين كاوش علمي در غار «يافته» در سال ۱۹۶۵ توسط باستان‌شناس آمريكايي فرانك هول انجام گرفت. البته قبل از اين هم عده‌اي وارد اين غارها شده بودند اما هدف آنها تحقيق روي اين سنگ‌نگاره‌ها نبود بلكه آنها به دنبال دفينه‌هاي ارزشمند وارد اين غار شده بودند.» ناصري‌فرد مي‌گويد: «من اولين بار در سال 1384 به غار «يافته» رفتم كه متاسفانه آثار و سنگ‌نگاره‌هاي ارزشمند و بي‌نظير آن از طريق اسپري رنگ و آسيب‌هاي ديگر و همچنين عوامل طبيعي مانند نفوذ آب در حال از بين رفتن كامل بود.» به گفته اين پژوهشگر در آزمايش‌ها مشخص شد اين رنگين‌نگاره‌ها داراي تركيب‌هايي از جنس گل اخرا، خون حيوانات و عصاره برخي از گياهان است. كاوش‌هاي باستان‌شناسي كه در سال 1384 در غار «يافته» لرستان آغاز شد، با همكاري دانشگاه ليژ‌ بلژيك و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور و به منظور شناسايي بقاياي انسان‌هاي فرهنگ اوريناسي در ايران بود. فرهنگ اوريناسي مربوط به شكارچيان اوليه است كه در دوران پارينه‌سنگي جديد از 40‌هزار تا 18‌هزار سال پيش مي‌زيستند. اين انسان‌ها اولين انسان‌هايي هستند كه ابزار‌سازي پيشرفته و تيغه‌سازي را شروع مي‌كنند. تا‌كنون در مناطق خاورميانه، افغانستان و اروپا شواهدي از سكونت اين انسان‌ها به دست آمده است. بر اساس آزمايشات سن‌سنجي دانشگاه ييل آمريكا، ابزار‌هاي به دست آمده از اين غار، متعلق به حدود ۴۰‌هزار تا ۲۸‌هزار سال پيش است. غار «يافته» بيش از دو متر رسوبات باستان‌شناختي اواخر عصر يخ (دوره پارينه‌سنگي جديد) را در خود دارد. مارسل ات، سرپرست گروه ديرينه‌شناسان بلژيكي غار «يافته» در رابطه با اين غار گفته بود: «در مطالعات انجام‌شده شباهت‌هاي فراواني ميان مصنوعات سنگي و فرهنگ اوريناسي اروپا وجود دارد. تا پيش از اين كاوش‌ها، برخي از متخصصان فرهنگ اوريناسي، پارينه‌سنگي جديد را مختص اروپا و حاشيه شرقي مديترانه مي‌دانستند. در كاوش‌هاي اين غار، علاوه بر مصنوعات سنگي، تعدادي آويز و مهره‌هاي تزييني از جمله دو صدف دريايي سوراخ شده، دو قطعه دندان گوزن و يك قطعه هماتيت كه به شكل آويز درآمده، يافت شده است. اين اشيا از نشانه‌هاي بارز فرهنگ اوريناسي مقارن با حضور نخستين انسان‌هاي پارينه سنگي جديد در اروپا و خاور نزديك است.»به اعتقاد ديرينه‌شناسان، لرستان به دليل داشتن شرايط مساعد آب و هوايي، محيط مناسبي براي استقرار بشر در زمان‌هاي پيش از تاريخ بوده است. اين استان به دليل كوهستاني بودن غارهاي مسكوني فراواني داشته كه در اين ميان تاكنون غارهاي يافته، گرارجنه، كنجي، قمري و پاسنگر مورد كاوش قرار گرفته است.